۲-۳بخش کشاورزی در ایران:

اقتصاد ایران از چهار بخش کشاورزی، نفت و گاز، صنایع و  معادن و خدمات تشکیل شده است؛ که بخش کشاورزی یکی از مهمترین بخش های آن است(عزیزی، ۱۳۸۶، ۲۳).

از اواسط دوره قاجاریه، بخش کشاورزی ایران برخلاف گذشته به جای رشد متناسب با نیاز بخش های مختلف داخلی، به تدریج به تولید برای بازار جهانی و صنایع کشورهای استعماری کشیده شد. با این تغییر جهت، تامین مواد غذایی برای جمعیت کشور دچار نارسایی شد و قحطی و بیماری ناشی از آن، مرگ و میرهای مزمن و حادی را به وجود آورد. با وجود این بخش کشاورزی در ایران علی رغم وابستگی به بازار جهانی و سلطه سیاست های استعماری بر آن توانست تا دهه پس از کودتای ۱۳۳۲ نیز با افت و خیزهایی به تقاضاهای داخلی پاسخ دهد.در سالهای پس از کودتای ۱۳۳۲، کشاورز ی ایران نیز مانند بخش صنعت می رفت تا در مسیر رشدی وابسته قرار گیرد؛ اما برکنار از ایجاد واحدهای بزرگ و مدرن دامپروری، مرغداری و برخی کشت و صنعت ها، کشاورزی ایران به ویژه زراعت و دامپروری سنتی، در برابر امواج وابستگی مقاومت کرد(رزاقی ،۱۳۶۷، ۲۶۶).

۲-۳-۱سهم بخش کشاورزی از تولید ناخالص داخلی:

برای روشن شدن درجه اهمیت یک بخش در اقتصاد یک کشور، سهم آن از تولید ناخالص داخلی، شاخص مناسبی به نظر می آید.بر این اساس سهم هریک از بخش های اقتصادی از تولید ناخالص داخلی در جدول زیر آمده است:

جدول(۲-۱): سهم بخش های عمده اقتصادی از تولید ناخالص داخلی به قیمت های ثابت سال ۱۳۷۶

ماخذ: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران

نمودار(۲-۱): سهم بخش های عمده اقتصادی از تولید ناخالص داخلی به قیمت های ثابت سال ۱۳۷۶

بر اساس جدول فوق، طی دوره مورد بررسی، بخش خدمات بالغ بر ۵۳ درصد از تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص داده که تقریبا سهم آن از تولید به بیش از چهار برابر سهم بخش نفت و گاز بوده است. بخش صنایع و معادن و کشاورزی نیز به ترتیب ۲۴٫۲۱ و ۱۳٫۴۸ درصد تولید ناخالص داخلی را طی این دوره به خود اختصاص داده اند. هرچند طی سالهای ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۶ سهم کشاورزی از تولید ناخالص داخلی به دلیل وجود درآمدهای نفتی و واردات محصولات کشاورزی و در نتیجه فقدان سوددهی و کاهش تولید در بخش کشاورزی در حال کاهش بوده، ولی در سالهای ۱۳۵۶ تا ۱۳۶۷ که اقتصاد ایران و بخش نفت دچار تحریم های اقتصادی شد، سهم کشاورزی در تولید ناخالص داخلی رو به افزایش گذاشت. اما در دهه مورد بررسی این سهم تغییر چندانی نداشته است. به طور کلی بخش کشاورزی، سهم عمده ای در تولید ناخالص داخلی دارد.

جدول(۲-۲):  ارزش افزوده، محصول ناخالص داخلی به قیمت بازار، خالص مالیات بر واردات در بخش کشاورزی استان گیلان

۲-۳-۲سهم بخش کشاورزی از صادرات:

اهمیت دیگر بخش کشاورزی در اقتصاد ملی، نقش و جایگاه کالاهای کشاورزی در صادرات و ارز آوری آنها است. به دلیل تجاری شدن بخش کشاورزی و وجود مزیت نسبی در برخی محصولات سبب شده که کالاهای کشاورزی نقش مهمی در صادرات غیر نفتی کشور داشته باشند(عزیزی، ۱۳۸۶، ۲۵).

فروش فایل متن کامل این پایان نامه با فرمت ورد در این لینک