مقدمه
تغییر در شرایط سازمانهای عصر حاضر، منجر به تغییر در نگرش به نیروی انسانی شده است. در این شرایط نیروی انسانی به عنوان سرمایه های اصلی سازمان و یک مزیت رقابتی منحصر به فرد معرفی می شود و به تبع آن کارکنان به گردانندگان اصلی جریان کار وشرکای سازمان مبدل شده اند. بنابراین مدیران امروز علاوه بر مهارتهای رهبری، نیازمند برخورداری از کارکنانی با ویژگیهای مناسب می باشند و بر این اساس، همواره مدیران به دنبال بهره گیری حداکثری از مهم ترین سرمایه سازمانی خود،یعنی منابع انسانی هستند، در واقع این نیروی انسانی است که میتواند با توانایی های خود دیگر منابع را به خدمت گیرد.(یعقوبی، 1389:66)
شناسایی ابعاد مختلف ارتقاء منابع انسانی جهت بهره برداری بهتر از آن، به عنوان یکی از اصلی ترین عوامل موفقیت سازمان به حساب میآید.
آنچه مسلم است، انجام کار در شرایط سازمانی به خصوص روابط مدیران با کارکنان عاری از استحکاک، تعارض و کشمکش نیست. این موضوع در سازمانهای دولتی که ابعاد سیاسی رفتار در آن نقش پر رنگتری دارد، بیشتر دیده می شود. شکاف بین کارکنان و مدیران، اغلب منجر به شکاف در تصمیمات آن و به تبع آن مشکل های اجرایی می شود.(تللیس[1]،23:2009)
به تبع آن اثرهای رفتاری چون شایعه پراکنی، تضاد، سیاسی کاری و کم کاری، میتواند انرژی بالایی از سازمان گرفته و هزینه هارا افزایش دهد. درچنین شرایطی توجه به موضو ع هایی، چون ارتقاء عملکرد، توانمندسازی نیروی انسانی، خودکنترلی، تعهد، وجدان کاری، تشریک مساعی، همکاری، بروز خلاقیت و . . . بی اهمیت خواهد بود و در نهایت عملکردهای سازمانی تحت تأثیر منفی قرار خواهد گرفت.(چاوشی،24:1386)
رفتار شهروندی سازمانی با مجموعه ای از رفتارهای داوطلبانه و غیررسمی، باعث بهبود مؤثر وظایف و نقش های سازمان می شوند .(آپمبوم[2] ،19:2004)
1-1بیان مسئله
امروزه مفهوم شهروندی از ایمان آوردن به مسؤلیت های خود در مسائل اجتماعی و داشتن باورهای مثبت و ذاتا ارتباطی درباره همکاری با دیگران برای اداره زندگی، به سوی اصلی حقوقی که دربردارنده وظایف و تعهدات اجتماعی نیز هست، معطوف شده است.(جمشیدی،1387)
مفهوم شهروندی اولین بار توسط باتمان و ارگان در اوایل دهه 1980 میلادی به دنیای علم ارائه شد. تحقیقات اولیه‌ای که در زمینه رفتار شهروندی انجام گرفت بیشتر برای شناسایی مسئولیت ها و یا رفتارهایی بود که کارکنان در سازمان داشتند، اما اغلب نادیده گرفته می‌‌شد. این رفتارها با وجود اینکه در ارزیابی های سنتی عملکرد شغلی به طور ناقص اندازه گیری می‌‌شدند و یا حتی گاهی اوقات مورد غفلت قرار می‌‌گرفتند، اما در بهبود اثربخشی سازمانی مؤثر بودند.(بینستوک[3] و همکاران، 2003 ؛360)
شهروندی منعکس کننده آرمان جهانی عدالت و جامعه ای است که در آن هر انسانی بتواند از زندگی شرافتمندانه ی همراه با صلح، امنیت و رفاه برخوردار گردد. و این حقوق همزاد با پیدایش انسان بوده و با وجود او به وجود آمده است چرا که انسان موجودی است که کرامت ذاتی را از آفریدگار خویش به ارمغان گرفته است. (موحد،1381)
هر چند رفتارهای شهروندی به طور مستقیم قابل تقویت نیست و از سوی سازمان به آن پاداش داده نمی شود،اما مطالعات نشان میدهد از جمله عوامل تأثیرگذار بر آن فرهنگ سازمانی می باشد .(کرکماز و آرپاسی،2008:682)
فرهنگ سازمانی با توان بالقوه خود، می تواند تأثیر زیادی بر شکل گیری و ابعاد رفتارهای شهروندی سازمانی کارکنان داشته باشد،زیرا فرهنگ، هنجارهایی را برای افراد ایجاد می کند که این هنجارها منجر به رفتار در آنها می شود (ناور[4] و دیگران،2005:185)
رفتارشهروندی کارکنان سازمان نیز، چیزی جزء هنجارها و اصول اعتقادی افراد آن سازمان نمی باشد.
این نگرش در حالی وجود دارد که دین مبین اسلام در فضای جامعه و فرهنگ اجتماعی کشور، تأثیر فراوانی دارد. افراد جامعه نیز تحت این تأثیر خود را ملزم به رعایت ارزش ها، آداب و اصول اخلاق اسلامی می دانند. فرهنگ غنی و اصیل اسلام آموزش دهنده مکارم اخلاق بوده و توصیه های فراوانی برای اصلاح و بهبود رفتار انسان دارد . ازسوی دیگر، با توجه به اینکه خود فرهنگ سازمانی، تحت تأثیر فرهنگ اجتماعی می باشد،بنابراین افراد و کارکنان تحت تأثیر فرهنگ اجتماعی خود (فرهنگ اسلامی) آن را درقالب نگرش ها و رفتارهای خود به درون سازمان میآورند .
بدون تردید باورهای دینی، اخلاقی و اعتقادی اسلام، از عناصر مؤثر در شکل گیری رفتارهای شایسته و در نتیجه بهبود و ارتقاء رفتارکارکنان سازمان و همچنین ابعاد رفتار شهروندی سازمانی است. چرا که از سویی موجب هدایت افکار و اندیشه ها بوده و از سوی دیگر، مشوق رفتار و کردار صحیح در سازمان است. از این رو شناخت آموزه های دینی در فرهنگ و رفتار سازمانی ،به عنوان یک مفهوم کاملاً بومی و تأثیر آن بر رفتار شهروندی سازمانی، میتواند موضوعی باشد که خلاء آن در مطالعات اخیر دیده می شود.(کرمی یا،1389:11)
از سوی دیگر شهرداری به عنوان یکی از کانو نهای اصلی تأمین کننده آسایش ورفاه مردم است.
بر این اساس، برخی از محدودیتهای موجود در ارائه خدمات، را میتوان با تأکید بر مفاهیمی چون فرهنگ و رفتار شهروندی کارکنان با استفاده از آموزه های دینی به راحتی مرتفع نمود .
در حال حاضر حقوق شهروندی از مباحث مهم حقوقی، چه در سطح داخلی و چه در سطح بین المللی، است .به این ترتیب مطالعه و تحقیق حاضر به دنبال پاسخگویی به سوال زیر می باشد:
آیا آموزه های دینی بر رفتار شهروندسازمانی تاثیرگذار است؟
براي دانلود متن کامل پايان نامه اينجا کليک کنيد.
نظرات شما عزیزان:
تبادل لینک هوشمند