فصل اول: کلیات پژوهش
الف) مقدمه:
امروزه وسایل ارتباط جمعی نقش ها و وظایف متعددی را به عهده دارند. برای شناسایی نقش ها و وظایف وسایل ارتباط جمعی در جامعه، اندیشمندان بسیاری از ابتدای ظهور این وسایل به بررسی و پژوهش در این زمینه پرداخته و ابعاد گوناگون آن را معرفی کرده اند.
اندیشمندان ارتباطات معتقدند که مطالعه در وسایل ارتباط جمعی می تواند شامل مطالعه روی پیام دهندگان، پیام، وسایل انتقال پیام، مخاطبین و آثار اجتماعی پیام پایه گذاری شود؛ چرا که این مقولات هر یک عناصر تشکیل دهنده نظام ارتباطات هستند.
بسیار کسانی هستند که نیازمندیهای اطلاعاتی خود را از درون همین رسانه ها جست وجو میکنند و بنابراین بررسی درباره نقش ها و کارکردهای اجتماعی و سیاسی این وسایل میتواند زمینه ساز بهرهمندی بیشتر آنان شود. آگاهی صحیح نسبت به کارکردهای واقعی رسانه ها برای سیاستگذاران و برنامهریزان مملکتی نیز میتواند بسیار سودمند باشد؛ چرا که وقوف کامل آنان نسبت به قدرتهای بالقوه وسایل ارتباط جمعی آنان را در تصمیم گیریهای سیاسی، فرهنگی و اقتصادی یاری رسانده و از بهره برداریهای نامناسب از این وسایل برحذر خواهد داشت. نقش و تأثیری که این وسایل بر نهادها و فعالیتهایی همچون آموزش و پرورش، مبارزات سیاسی، امور قضایی، سیاست گذاریها و برنامهریزیهای اقتصادی و فرهنگی دارند و مهمتر از همه نقشی که آنها در فراهم آوردن زمینههای برخورد آرا و اندیشه ها و تضارب افکار و در نتیجه رشد آگاهیهای اجتماعی و ارتقای دانش و بینش عمومی ایفا میکنند به آنها قدرت خارق العاده بخشیده است. در این راستا در زمان انتخابات که نمونهای از مبارزات سیاسی است، رسانهها بهویژه تلویزیون به دلیل دربرگیری حجم زیادی از مخاطبان میتوانند در جهت دهی و تغییر نگرش سیاسی افراد جامعه تاثیرگذار باشند.
آنچه در اینجا مطرح است این است که تغییر در دانش منجر به تغییر ادراک و تغییر ادراک منجر به تغییر نگرش و در نهایت تغییر نگرش موجب تغییر رفتار میشود که به دنبال آن عملکرد و کنش صورت میگیرد. بنابراین لازم است دانش و شناخت لازم که زیربنای این تغییرات اصولی است به طریقی مناسب حاصل شود.
در این بین اگر انتخابات قرار است آزاد و عادلانه باشد، رأی دهندگان باید بتوانند آزادانه و آگاهانه، نامزد خود را انتخاب کنند. بنابراین رأی دهندگان به اطلاعاتی در مورد نامزدها نیاز دارند. از سوی دیگر، تنها راهی که نامزدها میتوانند پیام خود را در یک زمان به میلیونها نفر رأی دهنده برسانند، استفاده از رسانههای جمعی از جمله تلویزیون است. در این زمان تلویزیون برای پوشش دادن رویدادهای سیاسی بسیار فعال است و برنامه های متنوعی را برای این منظور تهیه میکند.
1-1- طرح موضوع و تعریف آن
تلویزیون که در کشور ما یک رسانه ملی است در کنار مجموعهی ساختارهای سیاسی اقتصادی و اجتماعی رسانهها میتواند گفتمان اجتماعی، گفتمان مسلط، جو و فضای زمانه را تعیین کند و به آن شکل دهد. رسانه ها و خصوصاً تلویزیون و اخبار تلویزیون به ویژه به طور حرفهای با تصویرسازی مثبت و منفی و کنار هم گذاشتن موزائیکی تصاویر به شکل گیری یک تصویر کلان از یک رویداد می پردازند؛ از طرفی، ساختار سیاسی و اقتصادی حاکم بر رسانه نقش مهمی در عملکرد آن دارد که این ساختار می تواند در تعیین اولویت های خبری نقش عمدهای ایفا کند.
در یک کلام تلویریون را میتوان هم محصول و هم محرک نظام اجتماعی سیاسی تلقی کرد. آنها میتوانند در یک نظام منسجم به پیشرفت کمک کنند، به طوری که از طریق پیگیری و یک جریان، مدلی را شکل دهند و با تکمیل یک تصویر کلان و پازل مانند، هرگونه مسأله ای را به مخاطب القا کنند.
محقق در این تحقیق می کوشد به کشف این مجهول بپردازد که رسانه ملی آنجا که بحث تکلیف و اصول است خوب عمل می کند؛ اما آنجا که به انتظارات مردم باید پاسخ داده شود به نسبت ضعیف است و آیا رسانه ملی و شبکه های خبری سیما در دوره نهم از انتخابات مجلس شورای اسلامی کشور با پخش خبر و گفتگوی خبری توانست پاسخگوی نیازهای مردم باشد؟
این تحقیق به دنبال چگونگی پوشش دهی اخبار تلویزیون در نهمین دوره انتخابات مجلس در 12 اسفندماه سال 90 با ارائه اخبار همراه با پخش گزارش، تفسیر، مصاحبه در پنج شبکه 2،1، 3، تهران و شبکه خبر به ترتیب در پنج دوره زمانی 19، 20:30، 22 ، 24 و 13 میباشد و اینکه آیا هر یک از شبکه های خبری اشاره شده در پخش اخبار در خصوص انتخابات نهمین دوره مجلس شورای اسلامی از معیارهای خبری خاصی بهره جسته اند، آیا مطالب و اخبار ارائه شده در این شبکه ها بر اساس معیارهای متفاوت پخش شد یا معیارهای یکسان؟
دستیابی به پاسخ به این سوالات ما را در تدوین یک برنامهی اجرایی برای پیشرفت هر چه بیشتر کمک میکند.
موضوع مشارکت سیاسی و انتخابات و چگونگی تحقق آن، ریشه در تاریخ دیرینه ملت ها دارد که امروزه این واژه اهمیت دوصد چندانی پیدا کرده است و مشارکت در عرصه های گوناگون خصوصاً انتخابات همواره مورد بحث و نظر بسیاری از صاحبنظران بوده است؛ به گونهای که به نظر برخی صاحبنظران محور اصلی توسعه و پیشرفت در کشورها بر پایه مشارکت سیاسی مردم آن کشور به ویژه در صحنه و عرصه انتخابات وابسته است؛ چرا که انتخابات در هر شکل (چه انتخابات در انتخاب شورای روستا، شهر در بعد پایینتر،انتخاب نماینده مجلس در طیف وسیع و چه انتخاب نماینده خبرگان و رییس جمهور در طیف گسترده تر) اساس و بنیان هر جامعه را شکل میدهد و کسانی که به عنوان نماینده در هر قشر و دورهای انتخاب میشوند، سکان روستا، شهر و خصوصاً کشور را به دست خواهند گرفت.
انگیزهی اصلی محقق از انتخاب این موضوع مسئله مهم انتخابات مجلس و اهمیت مجلس در نظام است؛ چرا که مجلس بنا بر فرمایش رهبر کبیر انقلاب اسلامی، خانه ملت است و تمام تصمیمات مهم مردم و جامعه در این خانه و توسط این برگزیدگان مردم گرفته میشود، به همین دلیل محقق برآن شد تا موضوع انتخابات مجلس را که از مهمترین انتخابات کشور میباشد، در شبکه های خبری تلویزیون با توجه به ارزشها و سبکهای خبری و نحوه پوشش دهی اخبار انتخابات مجلس مطالعه و مقایسه تطبیقی نماید.
متغیرها و فاکتورهای اصلی این طرح عبارتند از:
اخبار، سیما، شبکه های خبری سیما، اخبار سیاسی، انتخابات، ساعات پخش اخبار (اخبار پنج شبکه 1، 2، 3، تهران و شبکه خبر به ترتیب در پنج دورهی زمانی خبری 19، 20:30، 22، 24 و 13)، ارزشهای خبری، سبکهای خبری، عناصر خبر، منبع خبر و ….
با توجه به نقش کلیدی رسانهها به ویژه تلویزیون در خصوص پوشش اخبار انتخابات محقق بر آن است تا دریابد رسانه تلویزیون چگونه توانسته این اخبار را پوشش دهد و بیشتر از چه سبکها، عناصر و ارزشهای خبری در پوشش اخبار خویش استفاده کرده است.
براي دانلود متن کامل پايان نامه اينجا کليک کنيد.
نظرات شما عزیزان:
تبادل لینک هوشمند